Czytanie w myślach już wkrótce będzie możliwe

Trud­no sobie wyobra­zić sys­tem bar­dziej zło­żo­ny niż ludz­ki mózg. Jesz­cze trud­niej zro­zu­mieć, jak ów sys­tem pra­cu­je, wytwa­rza­jąc sta­ny psy­chicz­ne i zawia­du­jąc myśle­niem, pamię­ta­niem czy koor­dy­na­cją rucho­wą cia­ła.

Ta zło­żo­ność nie prze­ra­ża jed­nak bada­czy, któ­rzy na wszel­kie spo­so­by pró­bu­ją roz­szy­fro­wać taj­ni­ki mózgu. Naj­bar­dziej ambit­ne pro­jek­ty pole­ga­ją na two­rze­niu map połą­czeń mię­dzy­neu­ro­nal­nych, by je potem rekon­stru­ować za pomo­cą obwo­dów elek­tro­nicz­nych lub symu­la­cji kom­pu­te­ro­wych. Na świe­cie pro­wa­dzi je obec­nie kil­ka naj­waż­niej­szych zespo­łów nauko­wych.

Uniwersytet Stanforda

Bada­nie prze­pro­wa­dzo­ne na Uni­wer­sy­te­cie Stan­for­da (Doli­na Krze­mo­wa, USA) daje nadzie­ję na to, że czy­ta­nie w myślach może być w zasię­gu współ­cze­snej nauki – pisze Scien­ce Daily. Naukow­cy udo­wod­ni­li, że wyko­ny­wa­nie dzia­łań mate­ma­tycz­nych akty­wu­je te same obsza­ry mózgu, co uży­wa­nie w nor­mal­nej roz­mo­wie liczb oraz wyra­żeń okre­śla­ją­cych ilość.

„Mamy teraz real­ną moż­li­wość pod­słu­chi­wa­nia mózgu” – mówi Josef Parvi­zi (kon­takt), pro­fe­sor z labo­ra­to­rium neu­ro­lo­gii Uni­wer­sy­te­tu Stan­for­da, eks­pert w dzie­dzi­nie czyn­no­ścio­we­go mapo­wa­nia ludz­kie­go mózgu, któ­ry brał udział w tych bada­niach.

„To eks­cy­tu­ją­ce i nie­co strasz­ne – sko­men­to­wał Hen­ry T. Gre­ely (kon­takt), spe­cja­li­sta od ety­ki w bio­me­dy­cy­nie na tej samej uczel­ni, któ­ry nie uczest­ni­czył w pra­cach zespo­łu. – Poka­zu­je, że może­my zoba­czyć, kie­dy ktoś myśli o licz­bach, oraz że w przy­szło­ści będzie­my mogli mani­pu­lo­wać czy­imś myśle­niem o nich”.

Meto­da zasto­so­wa­na przez zespół Parvi­zie­go obej­mo­wa­ła usu­nię­cie frag­men­tu czasz­ki wolon­ta­riu­szy, któ­rzy zde­cy­do­wa­li się pod­dać bada­niu, i umo­co­wa­niu do odsło­nię­te­go mózgu zesta­wu elek­trod. W trak­cie eks­pe­ry­men­tu bada­ni musie­li zostać w szpi­ta­lu przez oko­ło tydzień, ale poza szpi­tal­nym oto­cze­niem oraz bra­kiem moż­li­wo­ści rusze­nia się z łóż­ka pro­wa­dzi­li nor­mal­ne życie: jedli, pili, spa­li, roz­ma­wia­li z rodzi­ną i przy­ja­ciół­mi, słu­cha­li muzy­ki i oglą­da­li tele­wi­zję. Przez ten czas urzą­dze­nia pod­łą­czo­ne do elek­trod w ich mózgu reje­stro­wa­ły dokład­nie jego aktyw­ność, a kame­ry roz­miesz­czo­ne w poko­ju nagry­wa­ły wszyst­ko, co się w nim dzia­ło.

Oprócz tego, wolon­ta­riu­szy pro­szo­no o wyko­na­nie pro­stych zadań, takich jak roz­wią­zy­wa­nia dzia­łań mate­ma­tycz­nych czy przy­po­mi­na­nie sobie, co jedli na śnia­da­nie. Naukow­cy potwier­dzi­li, że w trak­cie tych ćwi­czeń jeden z obsza­rów mózgu uak­tyw­niał się tyl­ko wte­dy, kie­dy bada­ni wyko­ny­wa­li dzia­ła­nia mate­ma­tycz­ne. Po prze­ana­li­zo­wa­niu zapi­sów aktyw­no­ści mózgu z resz­ty dnia bada­cze zauwa­ży­li, że ten sam obszar był aktyw­ny, kie­dy wolon­ta­riusz uży­wał w kon­wer­sa­cji jakiejś licz­by, albo cho­ciaż okre­śle­nia ozna­cza­ją­ce­go ilość, takie­go jak „wię­cej”, „dużo” lub „więk­szy od poprzed­nie­go”.

„Komór­ki ner­wo­we nie akty­wo­wa­ły się cha­otycz­nie – twier­dzi Parvi­zi. – Są bar­dzo wyspe­cja­li­zo­wa­ne, aktyw­ne tyl­ko wte­dy, kie­dy bada­ny zaczy­na myśleć o licz­bach. Kie­dy wspo­mi­na pora­nek, śmie­je się albo roz­ma­wia na inne tema­ty, nie akty­wu­ją się”. Dzię­ki temu, oglą­da­jąc zapis aktyw­no­ści mózgu, moż­na z dużą pew­no­ścią stwier­dzić, kie­dy dany czło­wiek myślał o ilo­ści – czy to w kon­tek­ście kon­kret­nych liczb, czy w posta­ci wyra­żeń okre­śla­ją­cych ilość.

Gre­ely uspo­ka­ja, że strach przed kon­tro­lą umy­słów jest jesz­cze przed­wcze­sny. „Prak­tycz­nie rzecz ujmu­jąc, nie jest to naj­prost­sza w świe­cie rzecz – wsz­cze­piać ludziom elek­tro­dy do mózgu. To nie sta­nie się jutro i nie będzie łatwe lub nie­zau­wa­żal­ne” – mówi.

Neu­ron (komór­ka ner­wo­wa) to rodzaj elek­trycz­nie pobu­dli­wej komór­ki zdol­nej do prze­twa­rza­nia i prze­wo­dze­nia infor­ma­cji w posta­ci sygna­łu elek­trycz­ne­go. Neu­ro­ny są pod­sta­wo­wym ele­men­tem ukła­du ner­wo­we­go zwie­rząt (a więc i ludzi). Naj­wię­cej neu­ro­nów znaj­du­je się w ośrod­ko­wym ukła­dzie ner­wo­wym w skład któ­re­go wcho­dzi mózgo­wie (mózg) oraz rdzeń krę­go­wy.