Drony – czy to już o krok za daleko?

Nazy­wa­ją je „robo­ta­mi zabój­ca­mi”. Na polu bitwy były­by w sta­nie dzia­łać bez naj­mniej­sze­go udzia­łu czło­wie­ka. Orga­ni­za­cja Human Rights Watch wyda­ła wła­śnie oświad­cze­nie, w któ­rym ape­lu­je do rzą­dów o zaprze­sta­nie pra­cy nad pro­jek­ta­mi – i coraz czę­ściej pro­to­ty­pa­mi – robo­tów, któ­re w wal­ce samo­dziel­nie wybie­ra­ły­by sobie cel do zlikwidowania.

HRW wyda­ło 50-stro­ni­co­wy raport, „Losing Huma­ni­ty: The Case Aga­inst Kil­ler Robots”, w któ­rym wyszcze­gól­nia swo­je wąt­pli­wo­ści wzglę­dem w peł­ni auto­no­micz­nej od woli czło­wie­ka bro­ni nowe­go rodza­ju. Broń ta pozba­wio­na ludz­kich cech nie mogła­by odpo­wia­dać bowiem za rezul­tat swo­ich dzia­łań, a pocią­ga­nie do odpo­wie­dzial­no­ści jej twór­ców wią­za­ło­by się z kom­pli­ka­cja­mi natu­ry prawnej.

- Dawać maszy­nom pra­wo do decy­do­wa­nia o tym, kto żyje i kto ginie na polu bitwy może być tech­no­lo­gicz­nym kro­kiem za dale­ko – przy­znał Ste­ve Goose z Human Rights Watch. – Ludz­ki nad­zór nad poczy­na­nia­mi robo­tów jest klu­czo­we dla zmniej­sze­nia zagro­że­nia dla życia cywi­lów – dodał.

„Należy całkowicie zakazać prac nad tymi maszynami”

„Losing Huma­ni­ty” jest pierw­szą publi­ka­cją poświę­co­ną w peł­ni samo­dziel­nych maszyn mają­cych poten­cjał wyrzą­dze­nia ludziom krzyw­dy. Arty­kuł – nad któ­rym poza HRW pra­co­wa­li człon­ko­wie Harvard Law Scho­ol Inter­na­tio­nal Human Rights Cli­nic – jest wyni­kiem pogłę­bio­nych badań w zakre­sie pra­wa, tech­no­lo­gii i etyki.

Auto­rzy publi­ka­cji wzy­wa­ją do abso­lut­ne­go zaka­za­nia pro­duk­cji i wszel­kich prac nad w peł­ni nie­za­leż­ną bro­nią. Takie robo­ty jesz­cze nie zosta­ły wyna­le­zio­ne, ale w wie­lu kra­jach – głów­nie w USA, Chi­nach, Niem­czech, Izra­elu, Połu­dnio­wej Korei czy Rosji – bada­nia nad nimi pro­wa­dzo­ne są od dłuż­sze­go cza­su i gdzie­nie­gdzie ist­nie­ją już pro­to­ty­py. Według czę­ści eks­per­tów takie maszy­ny będą mogły wkro­czyć na pola bitew za 20–30 lat, według innych – dużo, dużo szybciej.

RQ7 – dron uży­wa­ny w Iraku.

- To jest klu­czo­wa spra­wa, aby zaprze­stać prac nad tymi robo­ta­mi, zanim tra­fią one do naro­do­wych arse­na­łów. W momen­cie, kie­dy kra­je za dużo zain­we­stu­ją w taką tech­no­lo­gię, zbyt cięż­ko będzie je prze­ko­nać, aby z niej zre­zy­gno­wa­ły – mówił Goose.

„Nie okażą współczucia, więc można by użyć ich w złym celu”

Pro­blem ma tkwić w tym, że maszy­na nie była­by w sta­nie odróż­nić na polu bitwy żoł­nie­rza od cywi­la. Nie była­by też w sta­nie oce­nić, czy korzyść woj­sko­wa, któ­rą przy­nie­sie poten­cjal­ny atak, zrów­no­wa­ży krzyw­dy wyrzą­dzo­ne przy oka­zji cywi­lom. Tego rodza­ju broń w oczy­wi­sty spo­sób nie była­by tak­że zdol­na oka­zać współ­czu­cia, co umoż­li­wia­ło­by dyk­ta­to­rom zwró­ce­nie jej prze­ciw­ko wła­snym narodom.

Ponad­to, wpro­wa­dze­nie do arse­na­łu tego rodza­ju maszyn może i ozna­cza­ło­by, że ginie mniej żoł­nie­rzy, ale też czy­ni­ło­by pój­ście na woj­nę dużo łatwiej­szym, co znów zwięk­sza­ło­by zagro­że­nie dla lud­no­ści cywil­nej. No i pozo­sta­je pyta­nie, kto miał­by odpo­wia­dać za krzyw­dy wyrzą­dzo­ne przez robo­ty. Przed­sta­wi­cie­le armii w wie­lu kra­jach zazna­cza­ją, że w naj­bliż­szej przy­szło­ści nie pozwo­lą robo­tom samo­dziel­nie się zarzą­dzać, ale jed­no­cze­śnie nie wyklu­cza­ją tego w przyszłości.

MQ‑9 Reaper – ame­ry­kań­ski bez­za­ło­go­wy bojo­wy apa­rat lata­ją­cy (UCAV – unman­ned com­bat aerial vehic­le). Jest to więk­sza, nowo­cze­śniej­sza i bar­dziej zabój­cza wer­sja wcze­śniej­sze­go MQ‑1 Predator.

- Potrze­bu­je­my dzia­łać teraz, zanim robo­ty zabój­cy opusz­czą dzie­dzi­nę scien­ce fic­tion i wej­dą do naszej rze­czy­wi­sto­ści – skwi­to­wał Goose.

Tok.fm: Apel HRW do rzą­dów: Zaprze­stań­cie pro­duk­cji robo­tów zabój­ców, nim będzie za późno
Wiki­pe­dia: Dron – Bez­za­ło­go­wy apa­rat lata­ją­cy, ang. Unman­ned Aerial Vehic­le (UAV)