Nieznaną wcześniej parę gwiazd odkrył niedaleko Ziemi amerykański astronom Kevin Luhman z Uniwersytetu Penn State. Dzieli nas od nich tylko 6,5 roku świetlnego. Znajdują się w gwiazdozbiorze Żagla i oddalone są od siebie o około trzy jednostki astronomiczne (średnie odległości Ziemi od Słońca), czyli ok. 450 mln km.
WISE J104915.57–531906 – bo tak ten układ nazwano – został zauważony z powodu szybkiego ruchu na niebie, który jest pokazany na zdjęciach wykonanych w latach od 1978 do 2010 r. przez Digital Sky Survey, Two Micron All-Sky Survey i satelitę WISE. Nie wypatrzono go wcześniej, bo gwiazdy bardzo słabo świecą. Są brązowymi karłami, a więc takimi gwiazdami, które tylko przez krótki czas po narodzinach spalały deuter, a potem reakcje syntezy jądrowej w nich zamarły, bo mają niewielką masę (ponad dziesięć razy mniejszą niż Słońca) i temperatura w ich wnętrzach nie osiągnęła progu zapłonu wodoru. W tej chwili są po prostu rozgrzanymi kulami gazu, które stopniowo stygną.
Prof. Luhman wypatrzył je wśród miliardów źródeł ciepła na zdjęciach nieba w podczerwieni, które wykonał kosmiczny teleskop WISE. Potem potwierdził odkrycie za pomocą teleskopu Gemini South w Chile, dzięki któremu także przekonał się, że to nie jest pojedyncza gwiazda, lecz układ dwóch brązowych karłów. „To była ciężka, detektywistyczna praca – mówi Luhman. – Na niebie są miliardy punktów podczerwonego światła, i zawsze pozostaje zagadką, który z nich – i czy któryś z nich – może być gwiazdą sąsiadującą z naszym Układem Słonecznym”.
Po zmierzeniu odległości okazało się, że znajdują się w odległości ledwie 6,5 roku świetlnego, są więc na trzecim miejscu na liście naszych najbliższych sąsiadów. Najbliżej Ziemi – 4,4 lata świetlne stąd – znajduje się układ Alfa Centauri, a na drugim miejscu – w odległości 6 lat świetlnych – jest gwiazda Barnarda. Na czwarte spadł zaś Wolf 359, który znajduje się 7,8 lat świetlnych od Ziemi. Być może w pobliżu ukrywa się więcej nieznanych gwiazd. Kevin Luhman nie wyklucza także, że odkryte przez niego brązowe karły mają także układ planetarny.
Skąd się wzięła nazwa WISE J104915.57–531906? Akronim „WISE” pochodzi od nazwy programu Wide-field Infrared Survey Explorer (40-centymetrowy teleskop NASA, schłodzony do temperatury ‑257 °C, umieszczony 525 km nad powierzchnią Ziemi, działający w latach 2009-11), w ramach którego układ został odkryty. Liczby po akronimie oznaczają współrzędne astronomiczne określające, gdzie znajdują się te gwiazdy. Układ nie ma nazwy potocznej. Większy z karłów, składnik A, należy do typu widmowego L, a mniejszy, składnik B, znajduje się na granicy pomiędzy typami L i T. Okres orbitalny karłów wynosi około 25 lat.
„Odległość do tych brązowych karłów jest tak mała, że transmisje telewizyjne nadawane przez nas w 2006 właśnie tam docierają” – dodaje żartobliwie Luhman.
Żródło: NASA, PennState i Wyborcza.pl
Skomentuj
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.