Raport OECD: Świat już w 2030 roku będzie zupełnie inny

Raport OECD: „Looking to 2060: A glo­bal vision of long-term growth” nie pozo­sta­wia złu­dzeń ani co do pozy­cji Pol­ski, ani Euro­py. Nie pomo­gą zaklę­cia ani reto­rycz­ne figu­ry. Pol­ska będzie wle­kła się na sza­rym koń­cu w pele­to­nie uprze­my­sło­wio­nych państw świa­ta.

Świat będzie się zmie­niał, ale nie gro­zi mu prze­lud­nie­nie. Ludzi ma przy­by­wać w cią­gu następ­nych pięć­dzie­się­ciu lat śred­nio o 0,3% rocz­nie. W znacz­nie mniej­szym stop­niu będzie to świat ludzi mło­dych. Ci, któ­rzy posta­wią na ich real­ne wykształ­ce­nie, wygra­ją.

Kry­zys potrwa jesz­cze nie dłu­żej niż kil­ka lat, wzrost pro­duk­cji się­gnie rocz­nie śred­nio 3 pro­cent, ale nie doty­czy to nasze­go kra­ju. Nas, podob­nie jak Euro­pę, cze­ka pół­wiecz­ny kry­zys. Przy­zwy­cza­je­ni do domi­na­cji nasze­go kon­ty­nen­tu będzie­my obser­wo­wać, jak tra­ci on swo­ją pozy­cję, i patrzeć, jak rodzą się nowe potę­gi.

Raport OECD: „Looking to 2060: A glo­bal vision of long-term growth” nie pozo­sta­wia złu­dzeń ani co do pozy­cji Pol­ski, ani Euro­py. W efek­cie nad­cią­ga­ją­cych zmian to gonią­ce w dobro­by­cie świat Zacho­du gospo­dar­ki Chin i Indii wyj­dą na pro­wa­dze­nie w wiel­ko­ści PKB. Ich tem­po wzro­stu z bie­giem cza­su będzie maleć i spad­nie o poło­wę z obec­nych 7% rocz­nie, ale cią­gle się będą roz­wi­jać szyb­ciej niż sta­ry świat.

Kra­je OECD będą noto­wa­ły wzrost ok. 2% rocz­nie, a wie­le boga­tych kra­jów jesz­cze niż­szy. Ta wizja nie jest bez­wa­run­ko­wa. Świat potrze­bu­je reform. Świat potrze­bu­je kon­wer­gen­cji, czy­li swo­bod­nych prze­pły­wów kapi­ta­łu i tech­no­lo­gii, któ­ra może być absor­bo­wa­na przez dobrze wykształ­co­nych pra­cow­ni­ków. I jesz­cze jed­no: świat potrze­bu­je wydaj­nych Sta­nów Zjed­no­czo­nych.

Główne nurty rozwoju

Nowi lide­rzy i nowe świet­nie radzą­ce sobie w gospo­dar­ce kul­tu­ry to wystar­cza­ją­ca zmia­na, by powie­dzieć: świat już nigdy nie będzie taki sam. Ale są inne tren­dy, któ­re są bodaj waż­niej­sze niż rosną­cy poten­cjał Chin, Indii i Indo­ne­zji.

Sta­rze­nie się spo­łe­czeństw spo­wo­do­wa­ne małym przy­ro­stem natu­ral­nym i wydłu­że­niem życia będzie hamo­wać wzrost gospo­dar­czy, gdyż udział ludzi zdol­nych do pra­cy będzie na świe­cie malał. Doty­czyć to będzie w szcze­gól­no­ści Euro­py Środ­ko­wo-Wschod­niej (Pol­ska tu będzie nie­do­ści­gnio­nym „pry­mu­sem”) i nie­któ­rych kra­jów połu­dnio­wo­eu­ro­pej­skich, gdzie wskaź­nik obcią­że­nia demo­gra­ficz­ne­go (pro­por­cja ludzi w wie­ku powy­żej 65 lat do ludzi w wie­ku 15–64 lat) podwoi się, a w Chi­nach nawet potroi się w cią­gu deka­dy.

To poka­zu­je z nie­co innej stro­ny nowe­go świa­to­we­go lide­ra, któ­ry nie obro­ni wyso­kie­go tem­pa wzro­stu przed nowy­mi lide­ra­mi, tj. India­mi i Indo­ne­zją. Przed nega­tyw­ny­mi tren­da­mi mają się obro­nić tak­że kra­je anglo­ję­zycz­ne (w szcze­gól­no­ści Sta­ny Zjed­no­czo­ne) i nie­któ­re gospo­dar­ki wscho­dzą­ce. O ile nic się nie zmie­ni, względ­nie wyso­kie tem­po przy­ro­stu demo­gra­ficz­ne­go będzie jed­nym z waż­niej­szych czyn­ni­ków hamu­ją­cych przy­zwo­ity wzrost PKB na gło­wę.

Zmniej­sze­nie się udzia­łu osób w wie­ku pro­duk­cyj­nym nie ozna­cza koniecz­nie zmniej­sze­nia się licz­by osób aktyw­nych zawo­do­wo. W rapor­cie OECD zakła­da się, że zagwa­ran­to­wa­ny praw­nie wiek eme­ry­tal­ny będzie indek­so­wa­ny prze­dłu­że­niem się życia popu­la­cji.

Głów­nym jed­nak czyn­ni­kiem, któ­ry ma neu­tra­li­zo­wać nega­tyw­ne zmia­ny, będzie edu­ka­cja mło­dzie­ży i przede wszyst­kim doro­słych, któ­ra pozwo­li utrzy­mać wskaź­nik aktyw­no­ści zawo­do­wej na pozio­mie 60% (w popu­la­cji powy­żej 15 lat). Jest jed­nak kil­ka kra­jów, m.in. Pol­ska, w któ­rych nastą­pi obni­że­nie wskaź­ni­ka aktyw­no­ści zawo­do­wej, któ­re z kolei będzie mia­ło dłu­go­trwa­ły, ujem­ny wpływ na wzrost PKB i roz­wój.

Gene­ral­nie zakła­da się, że sto­pa bez­ro­bo­cia w kra­jach OECD wró­ci w cią­gu kil­ku lat do pozio­mu sprzed kry­zy­su, ale nie będzie to mia­ło wpły­wu na wzrost gospo­dar­czy. Podob­nie jak zaso­by pra­cy, dla wzro­stu nie będzie zbyt istot­na dyna­mi­ka współ­czyn­ni­ka kapi­ta­ło­chłon­no­ści, któ­ra będzie podob­na w wie­lu kra­jach. Ina­czej jed­nak będzie z jako­ścią zaso­bów pra­cy. W wie­lu kra­jach, w któ­rych poziom edu­ka­cji był sto­sun­ko­wo niski, będą mia­ły miej­sce pro­ce­sy budo­wy kapi­ta­łu ludz­kie­go. Doty­czyć to będzie w szcze­gól­no­ści Chin, Indii, Tur­cji i Repu­bli­ki Połu­dnio­wej Afry­ki.

Prze­cięt­na dłu­gość kształ­ce­nia doro­słej popu­la­cji ma się wydłu­żyć przez następ­ne deka­dy o dwa lata, by wresz­cie zbli­żyć się do obec­nych osią­gnięć Korei Płd., gdzie wyno­si ona ok. 13 lat (przy czym Korea nadal będzie prze­dłu­ża­ła ten okres kształ­ce­nia, by ok. 2060 roku zbli­żyć się pra­wie do 16 lat).

Pro­ce­sy budo­wy kapi­ta­łu ludz­kie­go i wydaj­ność kom­bi­na­cji czyn­ni­ków pro­duk­cji (pra­cy i kapi­ta­łu) naj­bar­dziej będą wpły­wać na tem­po wzro­stu. Dość tra­dy­cyj­nie uwa­ża się w rapor­cie, że kra­je o niskiej wydaj­no­ści czyn­ni­ków pro­duk­cji wsku­tek więk­sze­go otwar­cia swo­ich gospo­da­rek i zwięk­szo­nej kon­ku­ren­cji wewnętrz­nej oraz pro­ce­sów kon­wer­gen­cji, głów­nie tech­no­lo­gicz­nej, będą noto­wa­ły wyż­szą wydaj­ność. I zno­wu doty­czyć to będzie Chin, Indii, Bra­zy­lii, Indo­ne­zji i nie­któ­rych gospo­da­rek Euro­py Środ­ko­wo-Wschod­niej.

Glo­bal­ne oszczęd­no­ści ok. 2030 roku powin­ny zacząć spa­dać, głów­nie ze wzglę­du na sta­rze­nie się świa­ta. Może to mieć wpływ na pod­nie­sie­nie stóp pro­cen­to­wych. Ale będzie to pro­ces względ­nie sta­bil­ny, pod­trzy­my­wa­ny zarów­no przez oszczęd­no­ści Chin i Indii, jak i wzrost oszczęd­no­ści publicz­nych będą­cych rezul­ta­tem poli­tyk fiskal­nych poszcze­gól­nych kra­jów.

Nowe lokomotywy

Chi­ny i Indie będą wytwa­rza­ły wię­cej niż wszyst­kie kra­je OECD, mimo że jesz­cze w 2010 r. pro­du­ko­wa­ły zale­d­wie poło­wę tego, co wszyst­kie kra­je G7 (i 1/3 tego, co całe OECD). W roku 2025 je wyprze­dzą, a w 2060 r. będą wytwa­rzać o poło­wę wię­cej od gospo­da­rek G7. O ile w 2011 r. Chi­ny wytwa­rza­ły 17% PKB kra­jów OECD i 8 kra­jów G20, któ­re do tej orga­ni­za­cji nie nale­żą, a więc tyle samo co Euro­pa, pod­czas gdy USA 23%, a Japo­nia 7%, to w 2060 r. udział Chin sko­czy do 28%, pod­czas gdy udział euro stre­fy spad­nie do 9%, Japo­nii do 3%, a USA do 16 pro­cent.

Jesz­cze szyb­ciej będzie rosło zna­cze­nie Indii, któ­rych udział w tym towa­rzy­stwie wzro­śnie z obec­nych 7% do 11% w 2030 r. i 18 pro­cent – a więc wię­cej niż USA – w roku 2060. Przy tym zakła­da się, że o ile Chi­ny wyprze­dzą euro­stre­fę w cią­gu roku, a USA w cią­gu kil­ku naj­bliż­szych lat (naj­praw­do­po­dob­niej w roku 2016), to Indie w tym cza­sie wyprze­dzą Japo­nię, euro­stre­fę za ok. 20 lat i pod koniec bada­ne­go okre­su zosta­ną dru­gą świa­to­wą gospo­dar­ką, za Chi­na­mi.

Świat zoba­czy też inne, bar­dzo szyb­ko roz­wi­ja­ją­ce się gospo­dar­ki, jak Bra­zy­lia, Indo­ne­zja i Mek­syk. Już za 10 lat będą się roz­wi­ja­ły szyb­ciej niż Chi­ny.

- Powyż­sza ana­li­za zakła­da sta­ły wzrost pro­duk­tyw­no­ści w naj­bo­gat­szym kra­ju, jakim jest USA, oraz trwa­nie pro­ce­sów kon­wer­gen­cji w kra­jach wscho­dzą­cych. Są to zało­że­nia pozy­tyw­ne, choć wca­le nie oczy­wi­ste – mówi Ceza­ry Mech, były wice­mi­ni­ster finan­sów.

INDEKS GINIEGO
największe nierówności społeczne na Świecie

LP	Kraj		Gini index	Data
1	Leso­to		63,20	1995
2	RPA		63,10	2005
3	Bot­swa­na		63,00	1993
4	Sier­ra Leone		62,90	1989
5	Repu­bli­ka Środ­ko­wo­afry­kań­ska		61,30	1993
6	Haiti		59,20	2001
7	Kolum­bia		58,50	2011
8	Hon­du­ras		57,70	2007
9	Gwa­te­ma­la		55,10	2007
10	Hong­kong		53,70	2011
11	Taj­lan­dia		53,60	2009
12	Para­gwaj		53,20	2009
13	Boli­wia		53,00	2010
14	Chi­le		52,10	2009
15	Pana­ma		51,90	*2010
16	Bra­zy­lia		51,90	2012
17	Papua – Nowa Gwi­nea		50,90	1996
18	Zambia		50,80	2004
19	Suazi		50,40	2001
20	Kosta­ry­ka		50,30	2009
21	Gam­bia		50,20	1998
22	Zim­ba­bwe		50,10	2006
23	Sri Lan­ka		49,00	2010
24	Mek­syk		48,30	2008
25	Sin­ga­pur		47,80	2012
26	Ekwa­dor		47,70	2012
27	Mada­ga­skar		47,50	2001
28	Chi­ny		47,40	2012
29	Domi­ni­ka­na		47,20	*2010
30	Sal­wa­dor		46,90	2007
31	Rwan­da		46,80	2000
32	Male­zja		46,20	2009
33	Peru		46,00	2010
34	Gru­zja		46,00	2011
35	Argen­ty­na		45,80	2009
36	Mozam­bik		45,60	2008
37	Jamaj­ka		45,50	2004
38	Buł­ga­ria		45,30	2007
39	Uru­gwaj		45,30	2010
40	USA		45,00	2007
41	Fili­pi­ny		44,80	2009
42	Kame­run		44,60	2001
43	Guja­na		44,60	2007
44	Iran		44,50	2006
45	Ugan­da		44,30	2009
46	Nige­ria		43,70	2003
47	Mace­do­nia		43,20	2009
48	Kenia		42,50	*2008
49	Burun­di		42,40	1998
50	Korea Płd.		41,90	2011
51	Rosja		41,70	2011
52	Wybrze­że Kości Sło­nio­wej		41,50	2008
53	Sene­gal		41,30	2001
54	Maro­ko		40,90	*2007
55	Turk­me­ni­stan		40,80	1998
56	Nika­ra­gua		40,50	2010
57	Tur­cja		40,20	2010
58	Mali		40,10	2001
59	Wiel­ka Bry­ta­nia		40,00	**2009
60	Tune­zja		40,00	*2005
61	Jor­da­nia		39,70	2007
62	Bur­ki­na Faso		39,50	2007
63	Gwi­nea		39,40	2007
64	Gha­na		39,40	2005
65	Izra­el		39,20	2008
66	Mau­re­ta­nia		39,00	2000
67	Mau­ri­tius		39,00	*2006
68	Wene­zu­ela		39,00	2011
69	Mala­wi		39,00	2004
70	Por­tu­ga­lia		38,50	2007
71	Moł­da­wia		38,00	2008
72	Kam­bo­dża		37,90	*2008
73	Jemen		37,70	2005
74	Wiet­nam		37,60	2008
75	Japo­nia		37,60	2008
76	Tan­za­nia		37,60	2007
77	Indie		36,80	2004
78	Uzbe­ki­stan		36,80	2003
79	Indo­ne­zja		36,80	2009
80	Laos		36,70	2008
81	Mon­go­lia		36,50	2008
82	Benin		36,50	2003
83	Nowa Zelan­dia		36,20	1997
84	Bośnia i Her­ce­go­wi­na		36,20	2007
85	Litwa		35,50	2009
86	Algie­ria		35,30	1995
87	Łotwa		35,20	2010
88	Alba­nia		34,50	2008
89	Egipt		34,40	2001
90	Taj­wan		34,20	2011
91	POLSKA		34,10	2009
92	Niger		34,00	2007
93	Irlan­dia		33,90	2010
94	Azer­bej­dżan		33,70	2008
95	Kir­gi­stan		33,40	2007
96	Rumu­nia		33,20	2011
97	Ban­gla­desz		33,20	2005
98	Gre­cja		33,00	2005
99	Nepal		32,80	2010
100	Fran­cja		32,70	2008
101	Tadży­ki­stan		32,60	2006
102	Kana­da		32,10	2005
103	Hisz­pa­nia		32,00	2005
104	Chor­wa­cja		32,00	2010
105	Timor-Leste		31,90	*2007
106	Wło­chy		31,90	2011
107	Esto­nia		31,30	2010
108	Cze­chy		31,00	2009
109	Arme­nia		30,90	2008
110	Holan­dia		30,90	2007
111	UNIA EUROPEJSKA		30,70	*2011
112	Paki­stan		30,60	**2007/08
113	Austra­lia		30,30	2008
114	Koso­wo		30,00	**2005/06
115	Etio­pia		30,00	2000
116	Szwaj­ca­ria		29,60	2010
117	Cypr		29,00	2005
118	Kazach­stan		28,90	2011
119	Ukra­ina		28,20	2009
120	Ser­bia		28,20	2008
121	Bel­gia		28,00	2005
122	Islan­dia		28,00	2006
123	Mal­ta		27,40	2011
124	Bia­ło­ruś		27,20	2008
125	Niem­cy		27,00	2006
126	Fin­lan­dia		26,80	2008
127	Austria		26,30	2007
128	Sło­wa­cja		26,00	2005
129	Luk­sem­burg		26,00	2005
130	Nor­we­gia		25,00	2008
131	Dania		24,80	*2011
132	Węgry		24,70	2009
133	Czar­no­gó­ra		24,30	2010
134	Sło­we­nia		23,80	2011
135	Szwe­cja		23,00	2005