Co się dzieje z mózgiem w stanie śmierci klinicznej?

Kie­dy sta­je ser­ce, w mózgu roz­pę­tu­je się elek­trycz­na nawał­ni­ca – dowo­dzą naukow­cy w piśmie ame­ry­kań­skiej Naro­do­wej Aka­de­mii Nauk. Przez 30 sekund po zatrzy­ma­niu akcji ser­ca reje­stro­wa­li w mózgu inten­syw­ne fale gam­ma, któ­re nor­mal­nie zwią­za­ne są ze świa­do­mo­ścią, pamię­cią i wyż­szy­mi czyn­no­ścia­mi poznaw­czy­mi. Stąd się mogą brać doświad­cze­nia „życia po życiu” u tych, któ­rzy prze­ży­li śmierć kli­nicz­ną.

To bar­dzo suge­styw­ny eks­pe­ry­ment. Jego jedy­ną wadą jest to, że nie został prze­pro­wa­dzo­ny na ludziach, lecz… na szczu­rach. A te ostat­nie prze­cież trud­no zapy­tać o to, cze­go doświad­czy­ły po zatrzy­ma­niu akcji ser­ca. Czy widzia­ły świa­tło w tune­lu i aniel­skie chó­ry, czu­ły eks­ta­zę, a może też uno­si­ły się nad wła­snym mar­twym cia­łem? Tak jak wie­lu pacjen­tów, któ­rzy prze­ży­li śmierć kli­nicz­ną i po krót­kim zani­ku widocz­nych oznak życia – bicia ser­ca, krą­że­nia krwi, czy odde­chu – wró­ci­li do świa­ta żywych.

Neu­ro­bio­lo­dzy z Uni­wer­sy­te­tu Michi­gan prze­śle­dzi­li aktyw­ność elek­trycz­ną mózgów szczu­rów w cza­sie nor­mal­ne­go życia i porów­na­li z tym, co się dzie­je w ich gło­wach po uśpie­niu i zatrzy­ma­niu akcji ser­ca. Ich raport dru­ku­je naj­now­szy maga­zyn PNAS.

Głów­ny autor pra­cy dr Jimo Bor­ji­gin mówi: – Wie­lu ludzi myśli, że w sta­nie śmier­ci kli­nicz­nej mózg prze­sta­je dzia­łać, usy­pia. Poka­za­li­śmy, że wca­le tak nie jest. Prze­ciw­nie, mózg sta­je się dużo bar­dziej aktyw­ny niż w sta­nie zwy­kłej dzien­nej aktyw­no­ści.

Neu­ro­bio­lo­dzy obser­wo­wa­li dzie­więć szczu­rów, któ­re uśmier­ca­li w spo­sób kon­tro­lo­wa­ny. W cza­sie 30 sekund od chwi­li, gdy ich ser­ca prze­sta­ły bić, zare­je­stro­wa­li sil­ny wzrost mózgo­wych fal gam­ma – o czę­sto­tli­wo­ści powy­żej 30 Hz. Uwa­ża się, że u ludzi są one zwią­za­ne ze świa­do­mo­ścią, pamię­cią i uwa­gą – m.in. ana­li­zo­wa­niem wra­żeń zmy­sło­wych i ich postrze­ga­niem, inte­gra­cją sygna­łów z ośrod­ków wzro­ku, słu­chu, doty­ku i sma­ku w jed­ną całość. Te fale są ozna­ką komu­ni­ka­cji mię­dzy odle­gły­mi od sie­bie obsza­ra­mi mózgu, dzię­ki któ­rej w naszym umy­śle two­rzy się spój­ny obraz świa­ta.

W mózgach umie­ra­ją­cych szczu­rów wzbu­dza­ły się zsyn­chro­ni­zo­wa­ne fale gam­ma moc­niej­sze niż w cza­sie ich nor­mal­nej życio­wej aktyw­no­ści. Zda­niem dr. Bor­ji­gi­na w mózgu czło­wie­ka, z któ­re­go ucho­dzi życie, może się dziać to samo – neu­ro­ny zosta­ją sil­nie pobu­dzo­ne, wzra­sta poziom świa­do­mo­ści, co może pro­wa­dzić do fascy­nu­ją­cych wizji doświad­cza­nych w sta­nach bli­skich śmier­ci.

- W wie­lu rela­cjach poja­wia się jasne świa­tło, co wska­zu­je na sil­ne pobu­dze­nie kory wzro­ko­wej. Nasze bada­nia mogą dowo­dzić, że rze­czy­wi­ście tak jest. Reje­stro­wa­li­śmy wzrost fal gam­ma w obsza­rze bez­po­śred­nio nad korą wzro­ko­wą szczu­rów – mówi nauko­wiec.

- To potwier­dze­nie tego, co podej­rze­wa­li­śmy od jakie­goś cza­su – że w sta­nach kry­tycz­nych mózg sta­je się nad­mier­nie pobu­dzo­ny i nadak­tyw­ny – komen­tu­je dr Jason Bra­ith­wa­ite z Uni­wer­sy­te­tu Bir­ming­ham. – Przy­po­mi­na to pożar roz­prze­strze­nia­ją­cy się w mózgu.

Naukow­cy tak pod­su­mo­wu­ją w PNAS wyni­ki swe­go eks­pe­ry­men­tu: „Doświad­cze­nia sta­nu bli­skiej śmier­ci (NDE – Near Death Expe­rien­ce) pre­zen­tu­ją bio­lo­gicz­ny para­doks, któ­ry sta­no­wi wyzwa­nie dla nasze­go rozu­mie­nia mózgu. Uzna­wa­no je za dowód na życie po śmier­ci i na nie cie­le­sne pocho­dze­nie ludz­kiej świa­do­mo­ści w opar­ciu o nie­uza­sad­nio­ne prze­ko­na­nie, że w sta­nie śmier­ci kli­nicz­nej mózg nie może być źró­dłem tych bar­dzo żywych i kla­row­nych doświad­czeń”.

Zda­niem ame­ry­kań­skich neu­ro­bio­lo­gów ich pra­ca poka­zu­je, że jest ina­czej. U pro­gu śmier­ci mózg jest zdol­ny do wyso­ce zor­ga­ni­zo­wa­nej aktyw­no­ści, któ­ra może wywo­ły­wać bar­dziej niż real­ne wra­że­nia i sta­ny umy­sło­we.

Piotr Cie­śliń­ski, BBC

Źró­dło: Wyborcza.pl